Καθώς γράφω αυτό, ένας από τους πιο πολυσύχναστους αυτοκινητόδρομους της Αμερικής, ο αυτοκινητόδρομος Dan Ryan Expressway στο Σικάγο, σκίζεται και διευρύνεται. Οι μεγάλες καθυστερήσεις στην κυκλοφορία οδήγησαν χιλιάδες επιβάτες να αφήσουν τα αυτοκίνητά τους στο σπίτι και να επιβιβαστούν με λεωφορεία ή το διάσημο El της πόλης για να εργαστούν. Και το μισούν. Η μαζική μεταφορά διαρκεί περισσότερο, αλλά αυτό δεν είναι το πραγματικό ζήτημα. Για πάρα πολλούς ανθρώπους, η μετακίνηση με αυτοκίνητο είναι η μόνη φορά που είναι μόνοι, μακριά από τις πιέσεις και τις απαιτήσεις της οικογένειας, του αφεντικού και των συναδέλφων. Η εξοικονόμηση καυσίμων και η μείωση της ρύπανσης με λεωφορείο ή τρένο, αντί να είναι μια χαλαρωτική και διαλογιστική στιγμή για να διαβάσετε, να ακούσετε μουσική ή απλά να κοιτάξετε το βλέμμα έξω από το παράθυρο, γίνεται αισθητή ως κλοπή των λίγων στιγμών που έχουν για τον εαυτό τους. Οι μετακινούμενοι με αυτοκίνητα μπορεί να παραπονιούνται για το χρόνο που χάνεται σε μποτιλιαρίσματα και το αυξανόμενο κόστος του φυσικού αερίου, αλλά αντιμετωπίζοντας την προοπτική να οδηγούν ανάμεσα σε αγνώστους για μια ώρα κάθε μέρα, οι περισσότεροι θα προτιμούσαν να σιγοβράζουν μόνοι τους επ‘ αόριστον σε έναν αυτοκινητόδρομο που έχει μετατραπεί σε πάρκινγκ.
Αυτό το δίλημμα δείχνει μερικά κολοσσιαία σχεδιαστικά ελαττώματα στην κουλτούρα μας. Ποιος θα δημιουργούσε ένα σύστημα στο οποίο τόσες πολλές δυνάμεις συνωμοτούν ενάντια στην οικολογική πράξη του να αφήνεις το αυτοκίνητό σου στο σπίτι και να παίρνεις τα μέσα μαζικής μεταφοράς; Γιατί χρειαζόμαστε τόσο πολύ να ξεφύγουμε από τις οικογένειες, τους φίλους, τις δουλειές μας και αυτούς με τους οποίους μοιραζόμαστε ανώνυμα τις κοινότητές μας; Πώς αρχίζουμε να αποσυνδεόμαστε από τις πιέσεις και την ασχήμια που επιβάλλονται στη ζωή μας και να επανασυνδεόμαστε, από επιλογή, με τους ανθρώπους, τα μέρη και τα πράγματα που μας δίνουν χαρά;
Ο τίτλος αυτού του βιβλίου μπορεί να σας έκανε να πιστέψετε ότι αφορά απλώς την εμπορία χλοοτάπητα για λαχανικά. Είναι πολύ περισσότερο: Είναι ένας οδικός χάρτης για έναν προσωπικό και πολιτιστικό μετασχηματισμό που ξεκινά από το δικό μας γρασίδι και μας μεταφέρει στις γειτονιές, τις κοινότητες και την κοινωνία μας. Αν ακολουθήσουμε αυτό το μονοπάτι, θα μας αφήσει πιο υγιείς, σοφότερους και πιο χαρούμενους.
Φαγητό όχι γκαζόν είναι ένα ριζοσπαστικό βιβλίο. Το γράφω αυτό με λίγη ειρωνεία, επειδή οι απλές προτάσεις και τεχνικές που προσφέρει η Heather Jo Flores – να καλλιεργήσουμε έναν κήπο, να μιλήσουμε με γείτονες και να προσπαθήσουμε να παρατηρήσουμε τις συνέπειες των πράξεών μας – θα ήταν κοινή λογική για τους προγόνους μας μόλις δύο ή πριν από τρεις γενιές. Αλλά σήμερα, όταν η αποθήκευση ενός σπόρου μπορεί να οδηγήσει σε μήνυση, το να πιάσεις νερό από τη στέγη σου κινδυνεύει με πρόστιμα από το τμήμα υγείας και ένα εργαστήριο κηπουρικής στο Σακραμέντο καταλήγει σε συλλήψεις για τρομοκρατία, μικρές πράξεις αυτοδυναμίας απαιτούν όχι μόνο θάρρος αλλά ασυνήθιστο όραμα και επιμονή απέναντι σε μια βαθιά απαθή κουλτούρα.
Αν και η στάση της Heather Jo είναι κατά των επιχειρήσεων και κατά της ρύπανσης, αυτό το βιβλίο δεν έχει σκοπό να σταματήσει τίποτα. Πρόκειται για την έναρξη της δημιουργίας του κόσμου που θέλουμε να δούμε, ένα εντυπωσιακά θετικό όραμα για μια πιο ικανοποιητική ζωή που αποκτάται με μικρά, εύκολα βήματα. Η γραφή της ενώνει την επιστήμη και τη μαγεία, τη μηχανική και το μυστήριο. Προσφέρει πρακτικά εργαλεία για τη μείωση των παραγόμενων εξαρτήσεών μας και την οικοδόμηση της αλληλεξάρτησής μας και μας βοηθά να επανασυνδεθούμε με τον εαυτό μας, τη γη μας και τις κοινότητές μας.
Αυτό είναι ένα βιβλίο για την πρακτική της βάσης, παρόλο που το γρασίδι είναι αντίθετο με αυτό που αντιπροσωπεύει η Heather Jo. Μας βοηθά να δούμε τα στείρα σμήνη μας ως ενσαρκώσεις της σπατάλης, της υπερκατανάλωσης και του κενού που είναι, και μας δείχνει τρόπους να τα ξαναχτίσουμε σε πηγές σωματικής και πνευματικής τροφής. Προχωρώντας από τις αυλές μας στο παγκόσμιο έδαφος, περιγράφει το έργο που αντιμετωπίζουμε. Αλλά σοφά παραμένει συγκεντρωμένη στα τοπικά και μας δείχνει τι μπορούμε να κάνουμε εδώ χωρίς να νιώθουμε συγκλονισμένοι. Μπορεί να μπαίνει με χάρη και ισορροπία σε θέματα ταμπού, όπως η χρήση ανθρώπινων αποβλήτων για λίπασμα, και μπορώ να βεβαιώσω ότι γράφει όχι απλώς από μια θεωρητική γνωριμία με αυτό και πολλά άλλα θέματα. Έχει κάνει σχεδόν όλα όσα περιγράφει σε αυτό το βιβλίο, και το έκανε καλά.
Διαβάστε αυτό το βιβλίο. Αλλά μην σταματάς εκεί. Βοηθήστε στη δημιουργία των παραδεισιακών κήπων και κοινοτήτων που δημιουργεί η ίδια η Χέδερ. Θα σε δω εκεί.
Toby Hemenway, συγγραφέας του Gaia’s Garden, Ένας Οδηγός για την Περμακουλτούρα στο Σπίτι
Ιούνιος 2006
